Brak water als mogelijke oplossing voor toenemende drinkwatervraag

Hoofdafbeelding: Het duingebied Meijendel, waar Dunea het brakke water wil winnen en zuiveren. 

De mogelijke winning uit brak water past bij de multi-bronnenstrategie van Dunea. Het drinkwaterbedrijf pompt water op uit de Afgedamde Maas en de Lek, maar door de droogte zijn de rivierstanden lager en is er een grotere kans op onwenselijke stoffen in het water. Dat kan leiden tot een tijdelijke innamestop. Het drinkwaterbedrijf schakelt dan over op strategische voorraden. Met de innovatieve zuiveringstechniek voor brak water kan het drinkwaterbedrijf inspelen op deze huidige en toekomstige scenario’s, waarbij meer bronnen nodig zijn. Bijvoorbeeld door een groeiende bevolking en toenemende droogte.

Concrete oplossingen op het gebied van water en klimaat

Dunea kreeg ruim drie miljoen euro vanuit het subsidieprogramma van de Europese Unie. Dit potje is bedoeld voor innovatieve projecten die gerelateerd zijn aan het Europese natuur-, milieu- en klimaatbeleid. Voor een succesvolle aanvraag moest het project concreet oplossingen bieden op het gebied van water en klimaat. Aan dit zogeheten Freshman-project, wat staat voor ‘Sustainable Freshwater Management in coastal zones’, doen ook onderzoeksinstituut KWR, circulair innovator Allied Waters en de Belgische drinkwaterbedrijven De Watergroep en IWVA mee.

Zoetwaterbel voor opslag en zuivering

Voor de proef onderzoekt Dunea het brakke water bij een van de drinkwaterlocaties: het duingebied Meijendel vlak bij Scheveningen. In het duingebied bevindt zich op zo’n 75 meter diepte een grote zoetwaterbel, waar Dunea al drinkwater van maakt. Onder deze zoetwaterbel zit het brakke water op zo’n 75 tot 105 meter diepte. Dit water is dus een stuk zouter. Weer dieper kom je echt zout water tegen. Het drinkwaterbedrijf vult de zoetwaterbel steeds aan met voorgezuiverd rivierwater. Door het zand wordt het water verder gefilterd. Tegelijkertijd pompt Dunea eenzelfde hoeveelheid water weer op om verder te zuiveren tot drinkwater. Met het brakke water gebeurde voorheen niets.

Brak water oppompen met onttrekkingsput

Wat zoet water betreft, hebben drinkwaterbedrijven goede technieken om kwalitatief drinkwater te maken. Brak water is een ander verhaal: ontzilten is door het licht zoute karakter een stuk lastiger. Maar als het met de innovatieve technieken toch lukt, heeft Dunea er in de toekomst een potentieel nieuwe bron bij. Bovendien is door het brakke water op te pompen straks meer ruimte voor een grotere zoetwaterbel.

Kunnen we in Nederland van zeewater drinkwater maken? Lees er meer over.

Duurzame zuiveringstechniek door fijnmazige membranen

De techniek? Eerst haalt het drinkwaterbedrijf het brakke water met een onttrekkingsput omhoog. Dit is een buis in de grond met meerdere filters op verschillende dieptes om het grondwater op te pompen. Daarna zuiveren hele fijnmazige membranen het water. Een membraan is een heel dun laagje polymeer met hele kleine gaatjes. Vrijwel alleen watermoleculen gaan door de gaatjes heen. Dit is namelijk bijna het kleinste molecuul dat bestaat. Hierna wordt het water uit de membranen gemengd met opgepompt zoet grondwater uit de duinen. Wat in de membraanzuivering achterblijft, verdwijnt het gemeentelijke riool in. Het voordeel van deze techniek is dat het geen gebruikmaakt van chemicaliën. Het is dus een duurzame zuiveringstechniek.

Membraantechnologie voor ontzilting

Meerdere drinkwaterbedrijven gebruiken de membraantechnologie om water te zuiveren. Zo past drinkwaterbedrijf Oasen membraantechnologie toe om (oever)grondwater te ontzilten. Verzilting treedt op als het zoutgehalte van zoetwater toeneemt. Door de klimaatverandering en de stijging van zeewaterspiegel zal het zoute zeewater zich dan beter landinwaarts over de bodem verspreiden en zich met het zoete rivierwater mengen.

Waternet en Oasen onderzoeken mogelijkheid voor oppompen brak water uit polders

Waternet onderzoekt of er innovatieve manieren zijn om met brak kwelwater om te gaan. In sommige polders komt grondwater als brak water (kwelwater) vanuit grote diepte omhoog. In de poldersloten mengt vervolgens dit brakke water zich met het zoete water. Te zout water kan negatieve gevolgen hebben voor de polder en de verdere omgeving. Waternet wil daarom het brakke grondwater oppompen voordat het aan de oppervlakte in de polder komt. Ook kijkt het drinkwaterbedrijf of het mogelijk is dit water tot drinkwater te zuiveren. Bij Oasen wordt gelijkwaardig onderzoek uitgevoerd.

Succesvolle pilot biedt kansen voor drinkwaterlevering

Het onderzoek naar de grondwaterwinning en -zuivering van brak water bij Dunea is in juli gestart en zal ongeveer vijf jaar in beslagnemen. Bij succes zullen de Vlaamse drinkwaterbedrijven de proef langs de Belgische kust bij Avekappele herhalen. Of de winning van brak water onderdeel gaat uitmaken van het huidig aantal bronnen van Dunea is dus nog afwachten, maar een succesvolle pilot zal een grote bijdrage leveren om op lange termijn de drinkwaterlevering te waarborgen.

Bronnen: Dunea, Waternet