De politiek en drinkwater: mijlpalen in de afgelopen kabinetsperiode
25 maart 2021De afgelopen jaren is Nederland door de aanhoudende droogte flink wakkergeschud. De drinkwatervoorziening staat bij de politiek steeds hoger op de agenda. Welke belangrijke stappen heeft het kabinet de afgelopen vier jaar genomen?
Augustus 2017
Evaluatie Drinkwaterwet
Sinds de zomer van 2011 is de Drinkwaterwet van kracht om een efficiënte drinkwatervoorziening te garanderen en de drinkwaterkwaliteit te waarborgen. Uit de eindevaluatie door onderzoeksbureau AEF blijkt de prestatievergelijking van drinkwaterbedrijven en de verbeterplannen goed bruikbaar voor een doelmatige drinkwatervoorziening.
Ook evalueert AEF de huidige constructie van de drinkwaterlevering. De drinkwaterbedrijven hebben een leveringsmonopolie, waardoor concurrentie ontbreekt. Hierdoor is een systeem ontwikkeld van publieke aandeelhouders, centraal toezicht door de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en advisering door de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Uit het onderzoek blijkt dat dit systeem naar behoren functioneert.
December 2017
Bestuursovereenkomst aanpak nitraat
LTO Nederland, Vereniging van drinkwaterbedrijven Vewin, de ministeries IenW en LNV en het Interprovinciaal overleg sluiten een Bestuursovereenkomst om de agrarische nitraatuitspoeling in 34 kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden terug te dringen.
December 2017
Advies: hogere prioriteit aan bescherming grondwater
Thema’s als klimaatverandering en droogte zijn al langer onderwerp van discussie en beleid. De Adviescommissie Water (AcW), onderdeel van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur, brengt aan minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat een advies uit over de kwaliteit en kwantiteit van het grondwater in Nederland. De commissie stelt dat het grondwater een veel hogere prioriteit moet krijgen. Vanwege de toenemende drukte in de ondergrond, de zogeheten ‘hittestress’, is ook betere bescherming van de drinkwaterbronnen noodzakelijk.
Lees: het Advies grondwater
Eind 2018
Oprichting Versnellingstafels Waterkwaliteit
Sinds 2018 hebben we te maken met perioden van extreme droogte. Voor Nederland zijn deze perioden een wake up-call. Ook bij het kabinet gaan de alarmbellen af. Van Nieuwenhuizen richt de ‘Versnellingstafels waterkwaliteit’ op om het tempo waarmee de waterkwaliteit moet worden verbeterd, wat op te schroeven.
Belangrijke thema’s bij deze ‘versnellingstafels’ zijn het opkomen van ongewenste stoffen, als medicijnresten, gewasbeschermingsmiddelen en afvallozingen. Bij de ‘versnellingstafels’ zijn zowel overheden als ketenpartners betrokken. De overleggen hebben als doel om daadwerkelijk tot bestuurlijke besluiten te komen.
Eind 2018
Oprichting Beleidstafel Droogte
Minister Van Nieuwenhuizen zet de Beleidstafel Droogte op. De beleidstafel is gecoördineerd door het ministerie van IenW, waar alle relevante beleidsvragen ‘op tafel’ komen, zoals de natuur, landbouw, industrie, drinkwater. Aan de tafel schuiven verschillende organisaties aan. Zo zijn de ministeries van IenW, LNV, EZK, Rijkswaterstaat en de Unie van Waterschappen bij de samenwerking betrokken.
Op het Deltacongres in Zwolle in november spreekt Van Nieuwenhuizen zich uit over de noodzaak van de beleidstafel. Van Nieuwenhuizen: “Als we nou een aantal van die droge zomers achter elkaar zouden hebben, wat zou dat betekenen voor onze grondwatervoorraden? We merkten dat we niet alle informatie op dat gebied op nationaal niveau bij elkaar hadden.”
December 2018
Bodem opgenomen in de omgevingswet
De aanvullingswet bodem zorgt ervoor dat het thema ‘bodem’ onderdeel van de omgevingswet wordt. De Tweede Kamer neemt de wet aan. Deze wet bundelt alle regels over de ruimtelijke inrichting, infrastructuur, milieu, wonen, natuur en water. Voor de drinkwatersector is dit positief. Goede wetten over de bodem bepalen voor een gedeelte de toekomst van bodembescherming, bodemvoorschriften voor milieubelastende activiteiten en de bescherming van grondwater.
April 2019
Toekomstvisie gewasbescherming 2030
De Rijksoverheid en betrokken stakeholders stellen de Toekomstvisie gewasbescherming 2030 op. In totaal doen tien partijen mee uit de watersector, gewasbescherming, land- en tuinbouw en natuur- en milieubescherming. De partijen willen in 2030 voor de land- en tuinbouw een duurzame productie met weerbare planten en teeltsystemen.
Lees: de Toekomstvisie gewasbescherming 2030
December 2019
Eindrapportage Beleidstafel Droogte
De Beleidstafel Droogte komt eind december met een onverbloemde eindrapportage. De conclusie is dat er een geheel nieuwe visie op het watersysteem moet komen. In plaats van water afvoeren, moeten we water gaan vasthouden. Deze watertransitie heeft gevolgen voor het landgebruik en de waterbeschikbaarheid. Vanaf dan luidt het devies: de functie (van het land) volgt het peil. En dus niet andersom.
Lees: de 46 aanbevelingen van de Beleidstafel droogte
Zomer 2020
Protocol drinkwaterrestricties
Vanwege de extreme droogte besluit minister Van Nieuwenhuizen om een protocol op te stellen om de drinkwatervoorziening in te kunnen perken. Het kabinet wil dat er regels komen om drinkwatergebruik alleen nog toe te staan voor consumptie en hygiëne.
September 2020
Deltaprogramma voor klimaatbestendig Nederland
Het Deltaprogramma gaat in 2021 een nieuwe fase in. Het programma van 2021 bevat de uitkomsten van de eerste zes jaarlijkse herijking van de in 2015 vastgestelde deltabeslissingen. Deltacommissaris Peter Glas adviseert de minister om klimaatadaptie en het weerbaar maken van de zoetwatervoorziening te intensiveren.
Prinsjesdag 2020
Investering extra tweehonderd miljoen
Het kabinet besluit de komende jaren 200 miljoen euro extra te investeren in een robuuster watersysteem. Dat wordt op Prinsjesdag bekendgemaakt. Van Nieuwenhuizen wil met name problemen rondom watertekorten en wateroverlast aanpakken.
December 2020
Afspraken ‘versnellingstafels’
Aan de Versnellingstafels Waterkwaliteit komen de betrokken partijen tot een aantal bestuurlijke afspraken. De meeste afspraken zijn gericht om de doelen van de Europese Kaderrichtlijn Water te halen.
Oktober 2020
Hernieuwing Europese Drinkwaterrichtlijn
De Europese Drinkwaterrichtlijn wordt vernieuwd. De oude regels pasten niet meer in de huidige maatschappelijke en wetenschappelijke ontwikkelingen. De herziende wet is niet een direct gevolg van een besluit van het kabinet, maar heeft wel gevolgen voor de Nederlandse wetgeving. Deze moet op de hernieuwde richtlijn worden aangepast.
Lees: de herziene Europese Drinkwaterrichtlijn
Februari 2021
Wetswijziging WACC-regulering
De Nederlandse drinkwaterbedrijven staan voor grote investeringsopgave. De investeringsruimte uit eigen vermogen wordt beperkt door een wettelijk vastgestelde vermogenskostenvoet: de Weighted Avarage Cost of Capital (WACC). De drinkwatersector riep minister van Nieuwenhuizen op om de WACC te herzien. In februari 2021 komt het verlossende antwoord: met een wetsvoorstel is de WACC na afloop van de huidige periode twee jaar bevroren en kan niet verder verlagen. Zo kunnen drinkwaterbedrijven zich de komende periode beter op de regelgeving voorbereiden.
