Een duurzame watervriendelijke tuin: 6 praktische tips

Door klimaatverandering hebben we steeds vaker te maken met hevige regenbuien. Het gevolg: meer wateroverlast. Maar ook: meer water waar we in onze tuin wat mee kunnen. Daarnaast kent Nederland ook steeds langere drogere perioden. Ook daar kun je de tuin op aanpassen. Er zijn veel manieren om een tuin te verduurzamen; de onderstaande tips zijn vooral gericht op een watervriendelijke inrichting.

Lees hier ons verhaal over hoe je de aanleg klimaatadaptieve tuinen kunt stimuleren.

Tip 1: Zeg je tegeltuin vaarwel

Hoe minder tegels in de tuin, hoe beter. Dus verwijder voor een duurzame tuin zoveel mogelijk tegels. In plaats daarvan plaats je planten, perken of gras. Heb je geen tuin? Ook dan kun je vertegeling tegengaan. Haal bijvoorbeeld een paar tegels aan de voorkant van je huis weg en vervang die door een geveltuintje. Dat staat bovendien een stuk gezelliger.

Waarom?

Bij een hoosbui kan regenwater in een tegeltuin niet de bodem insijpelen. Hierdoor ontstaat wateroverlast, omdat de riolering al dat regenwater niet tegelijk kan opvangen. Ook wordt je tuin minder heet in de zomer wanneer je tegels vervangt door groen. Nog een voordeel: met meer groen, heb je meer biodiversiteit. Want planten en bloemen zijn goed voor insecten zoals bijen. Dat kan ook door meer planten op je balkon te zetten.

Afbeelding: Mensen zonder tuin kunnen een geveltuintje overwegen.

Tip 2: Vang het regenwater op

Meer hoosbuien betekent ook gratis regenwater. Zonde om daar niets mee te doen. De bekendste manier is om regenwater op te vangen met een regenton. Bij sommige gemeenten kun je hiervoor subsidie aanvragen. Ook kunnen mensen met een kruipruimte een regenwateropvangsysteem aanleggen. Hiermee kun je regenwater gebruiken voor bijvoorbeeld het toilet, de wasmachine en het sproeien van de tuin. Let op: regenwater kun je niet zomaar drinken. Wie in zijn duurzame tuin ruimte heeft voor een vijver, kan ook op die manier regenwater opvangen.

Waarom?

Tijdens aanhoudende droogte moeten we zuiniger met water omspringen. Door regenwater te gebruiken, kun je drinkwater besparen. Met een regenwateropvangsysteem kun je maar liefst maximaal 50 procent drinkwater besparen.

Tip 3: Sproei watervriendelijk

Natuurlijk hebben je planten, ook in een duurzame tuin, water nodig. Maar met het juiste sproeiadvies hoef je de tuinslang zo min mogelijk te gebruiken.

• Sproei niet op het heetst van de dag. Anders verdampt veel van je gesproeide water en kunnen de planten dit niet genoeg opnemen.
• Het is misschien verleidelijk om de tuinslang open te draaien en in het wilde weg te gaan sproeien. Maar water dat op de bladeren komt, verdampt. Probeer daarom de planten zo dicht mogelijk bij de grond te sproeien.
• Zelf grondwater oppompen om te sproeien. Let op dat dit soms niet zomaar mag.

Waarom?

Door zuiniger te sproeien kun je veel water besparen. Als ’s zomers veel mensen tegelijkertijd hun tuin sproeien, kunnen drinkwaterbedrijven vragen om dat wat bewuster te doen. Bijvoorbeeld later op de avond of met opgevangen regenwater. Dat voorkomt piekverbruik van drinkwater. Voorlopig is een sproeiverbod niet aan de orde. Drinkwaterbedrijven proberen piekmomenten en waterschaarste het hele jaar door te voorkomen.

Tip 4: Plant een heg voor een duurzame tuin

Kun je een groene heg veroorloven? En heb je voldoende ruimte? Dan mag deze in een duurzame watervriendelijke tuin niet ontbreken. Een korte handleiding:

1. Graaf geulen op de plekken waar je de haagplantjes wilt neerzetten. De geul moet tweemaal zo groot zijn als de plantenkluit.
2. Vul de geulen aan met compost. Daar zullen je hegplantjes later van profiteren.
3. Dompel de haagplantjes in water voordat je ze in de geulen plaatst. Zo drogen de wortelkluiten niet uit.
4. Spreid de wortels goed uit en zet de plantjes – niet te diep – in de grond. Bedek ze met een laagje compost.

Gaan de buren niet akkoord met een groene heg, dan kun je altijd nog overgaan tot een alternatief. Laat klimop groeien aan jouw kant van de schutting. Zo heb je toch nog een natuurlijke haag.

Waarom?

Een heg zorgt voor een natuurlijke sfeer in de tuin, maar is ook beter voor de bodem dan bijvoorbeeld een schutting. De wortels van de heg zorgen er namelijk voor dat de bodem minder compact is. Hierdoor kan regenwater beter de grond inzakken. Ook kunnen dieren zich makkelijker in de heg verstoppen. Dat betekent meer leven in de tuin.

Tip 5: Kies duurzame planten

Planten die beter tegen de droogte kunnen, hoef je minder water te geven. Handig bovendien als je weinig tijd hebt of niet zulke groene vingers. En nee, dat hoeven echt geen saaie kleurloze planten te zijn. De volgende planten kunnen in een duurzame tuin bijvoorbeeld lang zonder water:

Wildemanskruid

Wildemanskruid, ook wel Pulsatilla, bloeit in het voorjaar. De bloemetjes zijn violet van kleur. Een volwassen plant kan goed een tijd lang zonder water én goed tegen de zon. Dus ideaal voor een tuin op het zuiden.

Rozemarijn

De Rosmarinus officinalis geeft het hele jaar door meestal klein bloemetjes, maar bloeit vooral in de zomer. De plant kan wel tegen de winter, maar niet goed tegen vorst.

De Hemelsleutel

Deze plant noemen we ook wel Sedum ‘Carl’, of vetkruid en heeft een dik blad. Door deze dikke bladeren kan de plant water opslaan voor droge tijden. In augustus en september krijgt de plant kleine roze bloemetjes die vlinders en bijen trekken.

Waarom?

Simpel: planten die goed tegen de droogte kunnen, verbruiken minder water.

Afbeelding: Wildemanskruid in de tuin.

Tip 6: Maak hoogteverschillen in je duurzame tuin

Met hoogteverschillen in je tuin stroomt het regenwater makkelijk naar de onverharde delen of je vijver. Daarna kan het water in de bodem wegzakken zonder dat het op de tegels blijft liggen. Onderzoek van tevoren waar het regenwater even kan blijven liggen. De hoger gelegen delen zijn dan ideaal als terras.

Waarom?

Bij een tuin zonder hoogteverschillen blijft regenwater liggen op de plek waar het vanuit de lucht neerkomt. Dat is niet erg als je tuin 100 procent watervriendelijk is, maar als je nog een (klein) terras in je duurzame tuin wilt aanleggen, is het goed om met hoogteverschillen te werken.