Grondwaterpeil herstelt zich, maar droogte niet voorbij

Hoofdafbeelding: Om verdroging en wateroverlast van de Utrechtse Heuvelrug tegen te gaan werken verschilende partijen onder de naam De Blauwe Agenda samen aan herstel van het gebied.

‘Regen en lage temperaturen maken eind aan droogte’, kopte het NOS-nieuws half mei. Op de hoge zandgronden in het oosten en zuiden van ons land zou het grondwaterpeil zich weer (bijna) volledig hebben hersteld. Dit kwam voornamelijk door de regen en kou van afgelopen weken. De hoosbuien konden gedeeltelijk in de grond infiltreren. De neerslag was gemiddeld, maar door de lage temperatuur verdampte minder water. Zo hield Nederland meer water over.

Weer kan zo weer omslaan

Goed nieuws! Maar met een kanttekening: het weer kan ook zo weer omslaan. In 2018 hadden we in dezelfde periode precies hetzelfde weer, benadrukt droogte-expert Niko Wanders van de Universiteit Utrecht tegen de NOS. En daarna kwam tóch een extreem droge zomer. Die gortdroge maanden waren voor overheid en beleidsmakers een wake up-call. Ook 2019 en 2020 waren ongekend droog.

Lees ook: Maatregelen tegen watertekort door droogte: hoe staat het ervoor?

Watertransitie noodzakelijk

Klimaatverandering zorgt voor hevigere regenbuien afgewisseld door langere perioden van droogte. “Water moet bij de inrichting van Nederland leidend worden,” zei Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen tijdens het waterdebat eerder dit jaar. “Als we geen andere besluiten nemen, komt er een watercrisis aan.”

Inmiddels erkennen de overheid en betrokken partijen dat een algehele watertransitie noodzakelijk is. Dit betekent dat het traditionele watersysteem plaatsmaakt voor een nieuw en duurzaam systeem. Drinkwaterbedrijven, waterschappen en boeren kijken bijvoorbeeld hoe ze beter water kunnen vasthouden. Dit water stroomt dus niet zo snel mogelijk naar het riool of naar zee, maar krijgt de kans om in de bodem te infiltreren als grondwater. Dit kunnen drinkwaterbedrijven vervolgens weer oppompen.

Lees ook: De watertransitie: Wat is het? en 4 andere vragen

Beter bewapend dan drie jaar geleden

Sinds 2018 zetten betrokken partijen zich steeds meer in om het watersysteem in Nederland te verbeteren. Veel boeren leggen voorraad- en waterputten aan om het piekverbruik op te vangen. Ook plaatsen waterschappen droogteschotten, zodat het water niet meteen wordt afgevoerd. De drinkwatersector zoekt naar nieuwe drinkwaterbronnen. Ook zijn veel drinkwaterbedrijven natuurbeheerders. Ze proberen de natuur in hun gebieden optimaal te herstellen. Al dit soort maatregelen leiden ertoe dat Nederland beter bewapend is tegen aankomende zomer(s).

Lees ook: Ecologen drinkwaterbedrijven: ‘Actief ingrijpen noodzakelijk voor biodiversiteit duinen’

Minder water, minder grondstoffen

Zuiniger watergebruik is op lange termijn ook duurzamer. Het drinkwater dat het riool in verdwijnt, komt bij een rioolwaterzuiveringsinstallatie terecht. Die zuivert het water schoon genoeg om weer in een plas, meer of kanaal te lozen. Vervolgens kunnen drinkwaterbedrijven van dit zoete water weer drinkwater maken. Maar dit kost energie en zijn grondstoffen voor nodig. Dit geldt ook voor de productie van drinkwater. Dus hoe minder drinkwaterverbruik, des te beter voor het milieu. We zijn er dus nog niet, maar met genoeg inspanningen kunnen we bouwen aan een waterbestendige toekomst.

Lees ook: Water besparen in huis door slim (her)gebruik