Grote zorgen om kwaliteit drinkwaterbronnen

Volgens Vewin-voorzitter Peter van der Velden is het ‘twee voor twaalf’ als het gaat om de kwaliteit van Nederlandse drinkwaterbronnen. Zowel grond- als oppervlaktewater kampt met in toenemende mate met verontreinigingen die afkomstig zijn van onder meer bestrijdingsmiddelen, lozingen van industrieel afvalwater en medicijnresten, zo is te lezen in het rapport van KWR, een kennisinstituut dat onderzoek doet naar onder meer waterkwaliteit en watersystemen.

Bedreigingen grondwater

Bij grondwater komt de voornaamste vervuiling uit de landbouw. Stoffen van gewasbeschermingsmiddelen en nitraat uit bemesting worden steeds vaker en op grotere diepte aangetroffen in grondwatervoorraden. Ook oprukkende verzilting beïnvloedt de ondergrondse waterkwaliteit. Daarnaast wordt het steeds drukker in de ondergrond. Nieuwe activiteiten zoals geothermie en warmte- en koudeopslag vormen een mogelijk risico voor het grondwater en het veiligstellen van toekomstige grondwatervoorraden.

Bedreigingen oppervlaktewater

Ook in oppervlaktewater worden steeds vaker bestrijdingsmiddelen en hogere concentraties chloride (zout) aangetroffen. Daarnaast kampen rivieren met een toenemende hoeveelheid microplastics, nanomaterialen en chemische stoffen uit de industrie. Zeker de snelle ontwikkeling van nanotechnologie en opkomst van nieuwe stoffen baart drinkwaterbedrijven zorgen. Klimaatverandering vormt een bijkomende uitdaging. Bij langdurige droogte neemt de afvoer van rivierwater af, waardoor de concentraties verontreinigingen in het water toenemen.

‘Zeker de snelle ontwikkeling van nanotechnologie en opkomst van nieuwe stoffen baart drinkwaterbedrijven zorgen’

Gevolgen drinkwaterproductie

Wanneer oppervlaktewater te hoge concentraties verontreinigingen bevat, geldt er een tijdelijke innamestop. Dat was de afgelopen jaren bij een aantal waterwinpunten het geval en zal door klimaatverandering naar verwachting vaker voorkomen. Daarnaast moeten drinkwaterbedrijven steeds duurdere en ingewikkeldere zuiveringstechnieken inzetten om stoffen en bacteriën uit het ingenomen water te zuiveren.

Groeiende druk drinkwaterbronnen

KWR deed de studie naar de waterkwaliteit in opdracht van Vewin, de vereniging van drinkwaterbedrijven in Nederland. Volgens Verwin-voorzitter Peter van der Velden maken drinkwaterbedrijven zich grote zorgen over de huidige stand van zaken en toekomstige ontwikkelingen. “De doelen van de Europees Kaderrichtlijn Water, over de verbetering van de kwaliteit van oppervlaktewater in 2027, zijn nog lang niet binnen bereik. De druk op onze drinkwaterbronnen zal de komende jaren alleen maar verder toenemen.”

‘Het is van groot belang dat we snel extra maatregelen nemen’

Versnellingstafels

Volgens Van der Velden is het goed dat minister Van Nieuwenhoven in 2018 versnellingstafels in het leven heeft geroepen. Hiermee krijgen de problemen rond de waterkwaliteit een hogere prioriteit. “Het is van groot belang dat we snel extra maatregelen nemen om de waterkwaliteit van onze drinkwaterbronnen te verbeteren. Dit rapport toont nogmaals de noodzaak aan van de versnellingstafels. Die moeten leiden tot betere afspraken en maatregelen om de doelen van de Kaderrichtlijn Water wel te halen.”

Rapporten waterkwaliteit Rijn en Maas

De publicatie van het KWR-rapport valt samen met twee rapporten over de waterkwaliteit van de Rijn en de Maas, die eind 2019 werden gepubliceerd. De waterkwaliteit in beide rivieren is sinds 2000, toen de Kaderrichtlijn Water van kracht werd, is op sommige plekken zelfs verslechterd in plaats van verbeterd. Met name bij de Maas wordt gevreesd dat hogere concentraties verontreinigen kunnen leiden tot een tekort aan drinkwater uit de rivier, helemaal in droge periodes. Zowel RIWA Rijn als RIWA Maas, de verenigingen van de drinkwaterbedrijven rond beide rivieren, pleiten dan ook voor meer internationale samenwerking om de problemen aan te pakken.