Kraanwater is ineens overal

Kraanwater lijkt in Nederland de laatste jaren ‘cooler’ dan ooit. Onlangs nog was ‘water drinken’ het thema bij de landelijke Koningsspelen en stond in de Week van ons Water (1 t/m 12 mei) ‘schoon en gezond water’ centraal. Op verschillende plekken schieten kraanwatertappunten uit de grond, steeds meer horecagelegenheden schenken naast bronwater ook kraanwater en op scholen is er groeiende aandacht voor het drinken van kraanwater als gezond alternatief voor suikerhoudende frisdranken.

Stimulerende initiatieven en campagnes

Drinkwaterbedrijven zijn een belangrijke voortrekker bij deze groeiende aandacht. In samenwerking met onderwijsinstellingen, lokale sportverenigingen, gemeenten of organisatoren van evenementen lanceren ze projecten, initiatieven en campagnes die het bewustzijn over kraanwater vergroten en het drinken ervan stimuleren.

Kraanwater graag

Een bekende landelijke campagne is ‘Kraanwater graag’. Hiermee zetten de Nederlandse drinkwaterbedrijven zich samen in om kraanwater op de kaart te zetten. De petitie ‘Overal kraanwater graag’, een pleidooi voor het beschikbaar stellen van kraanwater op festivals en in de horeca, werd in 2016 door meer dan 100.000 mensen ondertekend. De landelijke samenwerking van ‘Kraanwater graag’ is inmiddels stopgezet, maar wordt op sommige plekken met lokale samenwerking ingevuld.

Onderzoek OESO uit 2014: Nederlanders zijn nog weinig waterbewust

Ons Water

Naast het bewustzijn rondom drinkwater werken organisaties ook aan waterbewustzijn in bredere zin. Het programma ‘Ons Water’, een samenwerkingsverband van onder meer drinkwaterbedrijven, waterschappen en overheden, wil Nederlanders bewust maken van het feit dat schoon, veilig en voldoende water niet vanzelfsprekend is. Aanleiding hiervoor was een OESO-rapport uit 2014, waaruit blijkt dat Nederland het waterbeheer goed op orde heeft, maar dat Nederlanders nog weinig waterbewust zijn.

Onderzoek watergedrag scholieren

Ook in het onderwijs werken drinkwaterbedrijven actief aan bewustwording. Uit recent onderzoek in opdracht van de Nederlandse drinkwaterbedrijven bleek onder meer dat veel kinderen nog met frisdrank naar school gaan en dat er lang niet op alle scholen goede kraanwaterfaciliteiten zijn. En dat terwijl veel leerlingen wel aangeven graag kraanwater te drinken.

Yo Waterrrrr

Om het drinken van kraanwater te stimuleren, startte Waterbedrijf Groningen (WBG) samen met Huis voor de Sport Groningen en twintig scholen in de provincie onlangs het project Yo Waterrrrr. Tabitha Petter-Koers is vanuit WBG betrokken bij het project. “Yo Waterrrrr is onderdeel van een bredere campagne om een gezonde levensstijl te bevorderen”, legt ze uit. “Vanuit scholen kwam het verzoek om kraanwater drinken te stimuleren. Daaruit ontstond onder meer een challenge die de leerlingen vanaf juni gaan houden. Ook krijgen alle scholen eigen kraanwatertappunten.”

‘Een fancy vormgegeven watertappunt aan de muur maakt water drinken aantrekkelijk’

Aantrekkelijk water drinken

Zo’n watertappunt is volgens Petter-Koers een belangrijk middel om kinderen aan het kraanwater te krijgen. “Water drinken uit een wc-kraantje wordt vaak niet zo hygiënisch gevonden. Een fancy vormgegeven watertappunt aan de muur maakt water drinken wel aantrekkelijk. Om de campagne een structureel karakter te geven, willen we naast de challenge een wekelijkse kraanwaterdag op scholen introduceren. Een dag waarop alleen kraanwater wordt gedronken.” Een andere organisatie waarmee drinkwaterbedrijven samenwerken om drinkwater op scholen te stimuleren is Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG).

Kraanwater sociaal meer geaccepteerd

Maarten van Wieringen van WBG ziet dat er anno 2019 anders naar kraanwater wordt gekeken dan voorheen. “Nog niet zo lang geleden was je bijna een softy als je water dronk. Nu staat het voor een gezond leven en is het sociaal veel meer geaccepteerd. Kraanwater is hip, in elke stad zijn wel watertappunten te vinden. Dat het initiatief voor de campagne Yo Waterrrrr en de vraag naar kraanwatertappunten vanuit scholen zelf komt, laat ook zien hoe het leeft. Als drinkwaterbedrijf faciliteren we dat natuurlijk maar al te graag.” Onlangs kondigde staatssecretaris Blokhuis een subsidieregeling aan voor watertappunten op schoolpleinen.

Lesprogramma’s en rondleidingen

Ook andere drinkwaterbedrijven hebben educatieprogramma’s. Zo geeft Evides in Zuidwest-Nederland gastlessen over de gezondheid en duurzaamheid van kraanwater, verzorgt WML met ‘De WaterMakers van Limburg’ rondleidingen en lesmateriaal aan Limburgse schoolkinderen en heeft Oasen een speciaal educatieprogramma met rondleidingen bij hun waterzuivering. Onlangs opende Dunea in het Zuid-Hollandse Meijendel een Duincampus, waar kinderen (en volwassenen) leren over hoe het bedrijf de duinen gebruikt om drinkwater te zuiveren.

Hervullen in plaats van flesje bronwater

Waar in het onderwijs de focus voornamelijk ligt op een gezonde levensstijl, is op maatschappelijk gebied ook het milieu een belangrijk aspect bij de kraanwateropmars. Hervulbare waterflesjes werken beetje bij beetje de flesjes supermarktbronwater uit het straatbeeld. Mede door het besef dat de productie van flesjes bronwater, het bottelproces, het transport en het uiteindelijke afval schadelijke gevolgen hebben voor het milieu. Dankzij diverse watertappunten in onder meer parken, op treinstations en pleinen kunnen mensen eenvoudig hun flesje bijvullen met kraanwater.

Door toenemende sociale druk kiezen steeds meer cafés en restaurants ervoor om kraanwater aan te bieden

Kraanwater in de horeca

In de horeca is de vraag ‘Mag ik een glaasje kraanwater?’ steeds vaker te horen. Een belangrijke aanjager hiervan is het initiatief KRNWTR. Met hun kraanwatertaps en schenkkannen kunnen restaurants en cafés kraanwater aanbieden met een horecabeleving. Ook veel waterbedrijven bieden kosteloos karaffen aan horeca. KRNWTR ontwikkelde in samenwerking met drinkwaterbedrijven een speciale app waarmee bezoekers het kraanwaterbeleid van horecagelegenheid kunnen beoordelen. Onder deze sociale druk kiezen steeds meer cafés en restaurants ervoor om kraanwater aan te bieden. Soms voor een klein bedrag, meestal gratis. Ook organisaties van evenementen zoals festivals zetten vaker de kraan open voor bezoekers.

Zichtbaarder in het straatbeeld

Dankzij verschillende campagnes en initiatieven is kraanwater dus op vele plekken zichtbaarder dan voorheen. De focus op een gezonde levensstijl en het bewustzijn over de schadelijkheid van wegwerpflesjes hebben kraanwater een sexy imago gegeven. Hoe groot het drinkwaterbewustzijn momenteel precies is, is volgens Van Wieringen van WBG lastig te zeggen. “Het onderzoek onder scholieren was een van de eerste echte meetpunten. Daaruit blijkt dat er nog stappen te maken zijn. Maar met alle projecten en campagnes zijn we op de goede weg.”