'Maas wordt te kwetsbaar als bron drinkwater'

Maas: drinkwater voor 7 miljoen mensen

De Maas is een essentiële bron van drinkwater voor 7 miljoen mensen in Nederland en België, voornamelijk in Zuid-Holland, Zeeland en Limburg. Ook industrie en landbouw zijn afhankelijk van de rivier. RIWA-Maas, de vereniging van rivierwaterbedrijven, waarschuwt al jaren voor verslechterende waterkwaliteit door verontreinigingen zoals industriële stoffen, medicijnresten en PFAS. De impact van klimaatverandering verergert deze problemen.

Vergunningen en toezicht schieten tekort

Een van de grootste problemen blijft het ontbreken van een actueel en openbaar overzicht van lozingsvergunningen. Uit onderzoek blijkt dat veel schadelijke stoffen die in de Maas worden gemeten, niet zijn opgenomen in vergunningen. Dit maakt handhaving en toezicht lastig. Bovendien hebben veel vergunningen nog verouderde lozingsnormen, waardoor bedrijven stoffen kunnen lozen zonder dat dit officieel als overtreding geldt.

Toename van schadelijke stoffen

In 2023 werden 64 verschillende stoffen gemeten die de streefwaarden uit het European River Memorandum (ERM) overschreden. Van deze stoffen waren 40,6% industriële verontreinigingen en consumentenproducten en 25% medicijnresten en hormoonverstorende stoffen. Vooral persistente, mobiele en toxische (PMT) stoffen zoals PFAS vormen een groeiend probleem, omdat ze nauwelijks te zuiveren zijn.

Meer innamebeperkingen en innamestops

Door deze verontreinigingen moesten drinkwaterbedrijven in 2023 vaker hun inname van Maaswater beperken of zelfs helemaal stopzetten. In totaal werd de inname 135 dagen (3.252 uur) onderbroken. Dit zorgt voor extra kosten en een toenemende druk op de drinkwatervoorziening.

Aanpak nodig: beter toezicht en internationale samenwerking

RIWA-Maas pleit voor een strengere aanpak van lozingen en betere samenwerking tussen waterbeheerders, omgevingsdiensten en industrie. Dit kan door:

• Een openbaar register van alle lozingsvergunningen zodat inzichtelijk is wie wat loost en onder welke voorwaarden.
• Striktere lozingsnormen die zijn aangepast aan nieuwe schadelijke stoffen zoals PFAS en andere PMT-stoffen.
• Meer structurele metingen van afvalwaterlozingen, zodat beter wordt vastgesteld welke stoffen in de Maas belanden.
• Internationale afspraken over watergebruik en -kwaliteit, om de Maas beter te beschermen tegen lozingen uit andere landen.

Waterkwaliteit moet voorop staan

Maarten van der Ploeg, directeur van RIWA-Maas, benadrukt de urgentie van deze maatregelen: “We hebben allemaal belang bij een schone Maas. De rivier wordt steeds kwetsbaarder door droogte en vervuiling, waardoor de beschikbaarheid en kwaliteit van drinkwater onder druk staan. Zonder stevig ingrijpen blijft de veiligheid van ons drinkwater in gevaar.”

Om deze reden roept RIWA-Maas overheden en bedrijven op om alles op alles te zetten om de doelstellingen van de Europese Kaderrichtlijn Water in 2027 te halen. Alleen door gezamenlijke inspanningen kan de Maas een duurzame en veilige bron van drinkwater blijven.