'Maas wordt te kwetsbaar als bron drinkwater'

Maas: drinkwater voor 4 miljoen mensen

De Maas is een bron van drinkwater vier miljoen mensen in Zuid-Holland, Zeeland en Limburg. Ook boeren en bedrijven in die gebieden hebben water uit de Maas nodig om te kunnen functioneren. Dat water wordt geleverd door rivierwaterbedrijven, verenigd in RIWA-Maas. Deze vereniging maakt zich al jaren sterk voor een betere bescherming van de kwaliteit van het oppervlaktewater in de Maas. Die staat immers onder druk door bijvoorbeeld lozingen en de opkomst van medicijnresten.  

Lozingen in kaart brengen

Tal van lozingsincidenten schaden de waterkwaliteit van de Maas. En die wordt groter nu de hoeveelheid water in de Maas sterk afneemt door droogte. Dit laat RIWA Maas weten bij het verschijnen van het jaarrapport 2022. Door alle lozingen in kaart te brengen en erop te acteren kunnen overheden de Maas en het drinkwaterbelang beter beschermen.

Totaaloverzicht essentieel

Maarten van der Ploeg, directeur van RIWA-Maas: “Om de Maas als bron voor drinkwater goed te kunnen beschermen is een totaaloverzicht essentieel. Je moet weten welke schadelijke stoffen waar in het water terecht komen om noodzakelijke maatregelen te kunnen nemen. Het is zorgelijk dat Nederland op dit moment geen overzicht heeft en ook moeite heeft die te krijgen.” Drinkwaterbedrijven zouden volgens de Kaderrichtlijn Water met steeds minder zuiveringsinspanning van oppervlaktewater drinkwater moeten kunnen maken, maar het wordt juist steeds moeilijker. In hun screening van rivierwater verschijnen onbekende stoffen waarvan de impact onduidelijk is en stoffen die zeer moeilijk te zuiveren zijn, zoals PFAS.’Systeem begint te kraken’

Opvallend is dat diverse onderzoeken naar vergunningen aantonen dat juist de schadelijke stoffen veelal niet zijn opgenomen in de lozingsvoorschriften. En dat terwijl ze wel worden gemeten in de Maas. Daarom pleit RIWA voor een totaaloverzicht van alle vergunningen van bedrijven die afvalwater lozen op rivieren, kanalen en riolering.

Ook metingen afvalwaterlozingen

Omdat schadelijke stoffen in de praktijk wel worden geloosd, wil RIWA aanvullend dat er structureel (nul)metingen op afvalwaterlozingen worden uitgevoerd. Hiermee kan de schadelijkheid van bedrijfslozingen beter en completer worden vastgesteld. Door striktere lozingsvoorschriften in vergunningen op te nemen moeten de schadelijke stoffen uit het rivierwater worden geweerd. Een geschikte deadline hiervoor is 22 december 2027, dan moet volgens de Europese Kaderrichtlijn Water overal in Nederland de waterkwaliteit op orde zijn.

Betere internationale afspraken nodig

Om de kwaliteit van het rivierwater verder te beschermen meent RIWA dat ook de controle en handhaving op lozingsvergunningen moet worden aangescherpt. Dat betekent structureel toezien op dat wat niet is vergund, ook niet wordt geloosd en bij overtredingen daadwerkelijk handelen, zodat schadelijke lozingen worden gestopt.

Van der Ploeg: “We hebben allen belang bij een schoon milieu en gezond en veilig drinkwater. De Maas is als regenrivier erg gevoelig voor de effecten van klimaatverandering. Wanneer Maaswater door droogte beperkt beschikbaar is en ook van slechte kwaliteit, kan vrijwel niemand het water benutten. Daar ligt dus een collectief belang. Internationaal zijn betere afspraken nodig over het gebruik en de verdeling van het Maaswater maar ook over een betere bescherming ervan.” Samenwerking is essentieel om dit complexe vraagstuk succesvol op te lossen.