Nieuwe Waterwetvergunning is voordeliger voor natuur, hoe zit dat?

Hoofdafbeelding: Berkheide, onderdeel van  Nationaal Park Hollandse Duinen, is één van de waterwingebieden van drinkwaterbedrijf Dunea. 

Pieter Dammers is omgevingsmanager bij het Zuid-Hollands drinkwaterbedrijf Dunea. Dammers is onder meer betrokken bij de optimalisatie van de waterwingebieden.

“De gedateerde voorschriften houden geen rekening met de natuur,” zegt omgevingsmanager Pieter Dammers van Zuid-Hollands drinkwaterbedrijf Dunea. Sterker nog, volgens Dammers werken de voorschriften vaak zelfs in het nadeel van de natuurbelangen in een waterwingebied en ook van waterschappen, landgoedeigenaren en burgers.

De gedateerde waterwet is niet gebiedsgericht. “De oude zogeheten middelvoorschriften gaan uit van bepaalde vaststaande waarden en metingen,” legt Dammers uit. “Dus als je maar meet en registreert wat de vergunning voorschrijft, voldoe je. Maar ze gaan niet uit van het effect van een winning in een specifiek gebied.”

Terwijl elk gebied uniek is, licht Dammers toe. “We willen de natuur zo min mogelijk belasten. Alle specifieke belangen moet je dus laten meewegen bij de vraag wat in een waterwingebied mogelijk is. Denk aan: de verschillende typen flora en fauna, kans op verzilting en natte kelders door grondwateroverlast. Daar houden deze vergunningen, die stammen uit de jaren 70, 80 en 90, geen rekening mee.”

Evenveel infiltreren als oppompen

Eén van de voorschriften: drinkwaterbedrijven moeten evenveel in een gebied infiltreren als oppompen. Dat klinkt in eerste instantie goed, maar werkt soms averechts. “Regenwater is bijvoorbeeld nooit als factor meegenomen. Dus als je dan evenveel gaat infiltreren als dat je onttrekt, dan zet je een gebied onder water. Daar kunnen en willen we natuurlijk niet aan voldoen.”

Geen schade aan derden

De provincie Zuid-Holland is verantwoordelijk voor de vergunningen. Op verzoek van de provincie Zuid-Holland verandert drinkwaterbedrijf Dunea de middelvoorschriften in doelvoorschriften. De starre voorschriften zijn straks van de baan. “Dan is de kern: alles wat we doen mag geen schade aan derden berokkenen, zoals de natuur. Hoe we dat doen, kunnen we zelf bepalen.”

De actualisatie maakt het ook mogelijk om op sommige plekken meer of minder te winnen. “De vergunningen voor het winnen van drinkwater hadden we al, maar nu kunnen we daar een betere invulling aan geven.”

Voordelen actualisatie grondwaterwet

Oude vergunning met middelvoorschriften:

-> gaat uit van vaste voorschriften en regels die niet zijn afgestemd op een gebied.

-> meet niet de effectiviteit van de waterwinning op een gebied.

-> houdt geen rekening met belangen van derden.

Nieuwe vergunning met doelvoorschriften:

-> gaat uit van de effecten van de waterwinning in een gebied.

-> is toekomstbestendig, bijvoorbeeld voor klimaatverandering of bevolkingsgroei.

-> zorgt voor betere optimalisatie tussen natuur en waterwinning.

-> heeft voordelen voor de productiecapaciteit van drinkwater.

Meer dan honderd stakeholders

Voor de nieuwe methodiek met doelvoorschriften is een juiste omgevingsanalyse essentieel. “We moeten goed in kaart brengen wat het effect van een winning kan zijn en wie er mogelijk geraakt kunnen worden.” Dit gaat uiteindelijk om meer dan honderd stakeholders, zoals Staatsbosbeheer, landgoedeigenaren en vertegenwoordigers van wijk- en buurtverenigingen.

Voor de nieuwe methodiek organiseert het drinkwaterbedrijf bijeenkomsten voor stakeholders. Zowel belangen als twijfels zijn bespreekbaar. “De meeste stakeholders hebben veel vertrouwen. Een enkeling heeft zorgen. Zo was er een landgoedeigenaar die bang was voor verdroging. Dan stellen we een peilbuis voor die het grondwaterpeil op het landgoed kan meten.”

Dammers hoopt dat alle provincies beter kijken naar de belangen voor onder andere de fysieke leefomgeving, waarvoor straks ook de Omgevingswet dient. “Zowel bij de natuur als voor onze productiecapaciteit zijn met de actualisatie winsten te behalen. Dat is een prachtige ontwikkeling, juist ook voor de lange termijn.”