Regain: medicijnresten verwijderen en gezuiverd afvalwater hergebruiken
De waterkwaliteit en -kwantiteit staan in verschillende provincies onder druk. In het project Regain onderzoeken vier partijen hoe ze medicijnresten uit gezuiverd afvalwater kunnen verwijderen, zodat de waterkwaliteit verbetert. Tegelijkertijd wordt gekeken hoe gezuiverd afvalwater als bron kan dienen voor industriewater voor de Groningse Eemsdelta. In een pilot in Garmerwolde worden vanaf de zomer van 2023 drie technieken getest.
Volg de laatste ontwikkelingen via onze LinkedIn pagina.
Als gevolg van bevolkingsgroei en vergrijzing gebruiken we steeds meer medicijnen in Nederland. Een deel van de medicijnresten belandt via rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi’s) in het milieu. Gangbare zuiveringstechnieken van rwzi’s zijn tot dusver maar beperkt in staat geneesmiddelen uit het afvalwater te verwijderen. Medicijnresten in water zijn echter schadelijk voor flora en fauna en vormen een bedreiging voor de kwaliteit van de drinkwaterbronnen.
Regain: medicijnresten uit afvalwater
Om medicijnresten verder te kunnen verwijderen, startte het Groningse waterschap Noorderzijlvest in 2022 het project Regain. Beleidsmedewerker technologie Kirsten Kuik: “In een pilot gaan we drie zuiveringstechnieken verkennen. De eerste is BODAC, oftewel biologische actieve koolfiltratie. De tweede is capillaire nanofiltratie met membranen. Als derde kijken we naar constructed wetlands. Dit is een natuurlijke zuivering met planten.”
Twee hoofddoelen
Het doel van Regain is tweeledig, vertelt Kuik.
- Verbetering van de waterkwaliteit
“Enerzijds moet het verder verwijderen van medicijnresten zorgen voor een gezonder ecosysteem. Onder meer in het Waddengebied worden steeds hogere concentraties medicijnresten aangetroffen. Als we medicijnresten al bij de rwzi uit het water halen, voorkomen we verderop in het systeem schade.”
- Gebruik als industrieel proceswater
“Daarnaast kan het gezuiverd afvalwater mogelijk worden ingezet als bron voor industriewater. In Groningen zit een groot industriegebied – de Eemsdelta – dat zich de komende jaren verder gaat ontwikkelen. Dat betekent eveneens een toenemende watervraag. We willen onderzoeken of we met gezuiverd afvalwater een deel van die vraag kunnen voorzien. Dit vermindert de druk op andere zoetwaterbronnen.”
Aanvulling op bestaande zuivering
Regain is een samenwerking tussen Noorderzijlvest, industriewaterleverancier North Water, technologiebedrijf WLN en Centre of Expertise Water Technology (CEW). Kuik: “Sinds 2021 heeft North Water, een gezamenlijke industriewaterdochter van Waterbedrijf Groningen en Evides Industriewater, een industriewaterzuivering staan naast onze rwzi in Garmerwolde. Hier nemen ze water uit het Eemskanaal in, dat ze zuiveren tot industriewater voor de Eemsdelta. Toen dachten we: waarom zou ook gezuiverd afvalwater niet geschikt kunnen zijn voor industriewater? Dit mede ook ingegeven door de ervaringen van Evides Industriewater in Terneuzen waar ook al effluent voor een vestiging van Dow wordt ingezet.”
Pilot start deze zomer
De pilot van Regain gaat deze zomer van start, zegt Kuik. “Momenteel worden de drie zuiveringsinstallaties in Garmerwolde gebouwd. Die gaan we gedurende anderhalf jaar testen, zodat we voor elk seizoen de effecten kunnen meten. In die tijd willen we onderzoeken welke technologie het meest geschikt is om ten minste 80 procent van de medicijnresten te verwijderen. Daarbij kijken we ook hoeveel energie nodig is en wat de kosten zijn. De techniek moet wel duurzaam, betaalbaar en schaalbaar zijn.”
Vergroten van de waterbeschikbaarheid
Regain is onderdeel van het Nationaal Programma Groningen. Volgens beleidsmedewerker Meis van der Heide past Regain goed bij de doelen en ambities van de provincie. “In de eerste plaats draagt het bij aan verbetering van de waterkwaliteit en ecologie. Daarnaast vergroot circulair watergebruik de waterbeschikbaarheid in de provincie. De industrie in de Eemsdelta maakt van oudsher gebruik van drinkwater, ook voor proceswater. Maar dat is – zeker gezien de uitdagingen rondom droogte – niet langer wenselijk. Drinkwater mag alleen als het echt niet anders kan.”
Blijf op de hoogte via onze nieuwsbrief
Een derde van het benodigde water
De laatste jaren maakt de industrie al wel vaker gebruikt van oppervlaktewater, zoals uit het Eemskanaal. Dit wordt onder meer gebruikt als koelwater voor datacenters van Google. Maar ook aan oppervlaktewater zitten grenzen, zegt Van der Heide. “Vandaar dat we willen inzetten op een breder scala aan opties. Het hergebruik van gezuiverd afvalwater uit Garmerwolde zou per jaar 10 miljoen kuub industriewater kunnen opleveren. Dat is een derde van de benodigde hoeveelheid water voor toekomstige industriële activiteiten in de Eemsdelta.”
Geschikt voor andere locaties
Kuik ziet ook voor andere regio’s kansen in het hergebruik van gezuiverd afvalwater voor de industrie. “Zeker bij rwzi’s in de buurt van haven- en industriegebieden kan dit een optie zijn. Bijvoorbeeld op de Waddeneilanden of in Den Helder en Harlingen. We gaan alle kennis die we met de pilot opdoen ook zoveel mogelijk delen met andere waterschappen. Maar we willen nu nog niet te ver op de zaken vooruitlopen. Eerst moet de pilot een businesscase opleveren. Daarna kijken we naar de volgende stappen.”
Gevolgen voor rest van watersysteem
Een van die volgende stappen is het bouwen van een grootschalige installatie. Hiermee kan ook onderzoek worden gedaan naar welke effecten het gebruik van gezuiverd afvalwater voor de industrie heeft op de rest van het watersysteem, zegt Van der Heide. “Meer water naar de ene plek betekent automatisch minder water naar een andere plek. Maar dat hoeft niet per se nadelig te zijn. Wanneer de industrie er een nieuwe bron bij heeft, betekent dat ook dat er minder druk komt te staan op de bestaande bronnen. ”
Vraagt om lange adem
Volgens Kuik laat de samenwerking in Garmerwolde zien dat Groningen vooroploopt bij het realiseren van een toekomstbestendig watersysteem. “We willen niet wachten op strengere normen of tot er echt grote problemen ontstaan. We willen echt gezamenlijk pionieren. Die innovatieve mindset heeft ervoor gezorgd dat we nu deze pilot kunnen uitrollen. De aanlooptijd was wat lang, met name door het binnenhalen van de benodigde financiering. Maar als je samen ergens echt in gelooft, kun je het ook waarmaken.”
De totale kosten voor Regain bedragen 3,5 miljoen euro. Dit bedrag is afkomstig van het Nationaal Programma Groningen (1,8 miljoen), het Waddenfonds (1,2 miljoen) en EemsdeltaGreen (75 duizend). De overige 500 duizend euro is afkomstig van de vier deelnemende partijen.
