Slimme watermeters: voordelen en nadelen

Hoofdafbeelding: Medewerker Jurjen van der Burg van Vitens met een slimme watermeter.

Micha van Aken (groene achtergrond) is business development manager bij Vitens. Voorheen deed hij ervaring op in land- en watermanagement, geohydrologie en drinkwatertechnologie. Voor Vitens zoekt en test hij nieuwe ontwikkelingen en technologieën.

Herman van Noorloos is sinds 1999 projectleider ICT bij Oasen. Al ruim 22 jaar begeleidt en adviseert hij het drinkwaterbedrijf in technologische en datagedreven innovaties. Dit doet hij ook voor de implicatie van slimme watermeters.

Meer grip op waterverbruik

Slimme watermeters bieden veel mooie inzichten, zegt Micha van Aken, business development manager bij Vitens. Hij houdt zich onder meer bezig met de mogelijkheden

om met digitalisering water te besparen. Van Aken: “Door de slimme watermeters heb je meer grip op het waterverbruik en kun je processen optimaliseren. Ook zie je waar lekkages zitten en kun je temperatuurschommelingen meten. Zo kun je risico’s voor de drinkwaterkwaliteit bij de klant thuis monitoren, maar ook de verdeling van het drinkwater door het distributienet volgen.”

Sinds 2013 onderzoekt Vitens de implementatie van slimme watermeters. Dat begon met een testfase om verschillende soorten slimme watermeters te testen. Inmiddels zijn voor een pilot ruim 1400 meters in een wijk in Leeuwarden geïnstalleerd. Dat zorgde al een aantal keer voor het opsporen van een lek, volgens Van Aken. “De klanten die een lek hadden, belden we op of we stuurden een mail. Die konden dit waarderen. Het ging dan bijvoorbeeld om een lopend toilet. De klant betaalt dat water wel, maar het wordt niet nuttig gebruikt. Veel klanten hebben toen ook het probleem direct verholpen.”

Voordelen slimme watermeters

• Klanten krijgen inzicht in eigen verbruik; toename van het bewustzijn en waterbesparing.
• Inzicht in temperatuur van drinkwater bij de klant; verkleinen van risico’s drinkwaterkwaliteit en meer inzicht in de waterverdeling.
• Inzicht in piekmomenten; optimaliseren van leidingnet.
• Detecteren van lekkages; voorkomen van wateroverlast, onnodig watergebruik en schade.
• Ontzorgen van klanten; de meterstand hoeven ze niet meer zelf uit te lezen.
• Facturatieproces is efficiënter; scheelt drinkwaterbedrijven tijd en geld.
• Drukklachten opsporen; klanttevredenheid neemt toe.

Nadelen slimme watermeters

• Slimme watermeters zijn duurder dan de huidige, eenvoudige watermeters; het vergt dus grotere investeringen.
• Slimme meters verzamelen meer en vaker data; vanwege privacy en veiligheid is het essentieel om zorgvuldig met de data om te gaan.

Ook andere drinkwaterbedrijven, zoals Dunea, Waternet en Oasen, zijn bezig met het onderzoeken van de implemenatie van slimme watermeters. Hier is veel onderzoek voor nodig. Drinkwaterbedrijf Oasen zit nog in de onderzoeksfase. ICT-projectleider Herman van Noorloos van Oasen is betrokken bij de ambitie om de meters toe te passen. Bij twintig medewerkers van het bedrijf zijn nu meters geplaatst. Van Noorloos: “We analyseren twee type meters met verschillende technologieën. Want welke data willen we opslaan? Hoe gaan we dat doen? En hoe vaak? Ook zijn de robuustheid, de betrouwbaarheid en de storingsgevoeligheid van het systeem cruciaal. En we kijken natuurlijk kritisch naar de kosten.”

Privacy: data goed versleutelen

Hoe zit het met de privacy? “Dat is zeker een aspect waar we goed mee om moeten gaan. Het waterverbruik laat namelijk ook zien wanneer iemand wel of niet thuis is.” Een medewerker van Oasen, die meedeed aan een eerdere pilot, kreeg een melding dat er thuis water werd verbruikt. Maar dat was vreemd, want hij dacht er niemand thuis was. Het bleek om zijn dochter te gaan, die ziek naar huis was gegaan. “We moeten deze data dus goed versleutelen, zodat het niet in verkeerde handen kan komen.”

Volgens Van Aken is het vooral belangrijk dat drinkwaterbedrijven open en transparant blijven. “Voor de pilot in Leeuwarden voldoen we aan de AVG. We communiceren daar goed over wat we wel en niet doen. Zo worden alle privacygevoelige data gepseudonimiseerd. Dus dat betekent dat de data niet meer te herleiden is tot een persoon.” Ook kan slechts een beperkt aantal medewerkers binnen Vitens de opgehaalde data zien, volgens Van Aken. “En als een klant geen slimme watermeter wil, dan gebeurt het niet. Dat heeft wel weer gevolgen voor de service die we zo’n klant kunnen bieden, bijvoorbeeld voor het automatisch factureren of het opsporen van lekkages.”

Straling van slimme watermeters

Sommige mensen zijn bang voor de straling. Van Noorloos: “Die straling is echt minimaal. Als je een enkel appje verstuurt, is de straling al meer dan die je dagelijks van een slimme watermeter krijgt. Maar die weerstand bij mensen moet je wel goed monitoren, zodat je daar met duidelijke voorbeelden op kunt inspelen.” Bij de pilot in Leeuwarden was de weerstand voor een slimme watermeter gering, volgens Van Aken. Zo’n 2,5 procent van de klanten maakte bezwaar. “De overgrote meerderheid was positief, daar waren we blij mee.”

In Leeuwarden gaat Vitens nu met klanten in gesprek over het terugkoppelen van de data. Van Aken: “Sommige klanten vinden het fijn om een app te hebben, waarop ze precies hun waterverbruik kunnen zien. Anderen vinden een jaarlijkse factuur genoeg.” Het drinkwaterbedrijf hoopt dat slimme watermeters bijdragen aan drinkwaterbesparing. “We kijken of zo’n app bijvoorbeeld werkt met het stimuleren van bewust omgaan met drinkwater of andere bewustzijnscampagnes om mensen aan te sporen zuiniger met water om te gaan.”

Weg met het koudwatervrees

Van Aken hoopt de slimme watermeters binnen het gehele gebied van Vitens uit te rollen. “Veel wat nieuw is, zorgt in eerste instantie voor koudwatervrees. En ja, het kost geld, maar met de slimme watermeters kun je echt samen inzetten op waterbesparing. Dat levert ook weer geld op. We moeten naar de lange termijn kijken, zeker als we willen verduurzamen.”