Waterfilters: de zin en onzin bij Nederlands kraanwater
23 juli 2024In Nederland hebben we het beste kraanwater ter wereld. Toch zijn er partijen die beweren dat we ons drinkwater thuis nog moeten filteren. Is dat echt nodig? Roberta Hofman van KWR Water vertelt over de werking, het nut en de nadelen van waterfilters.
Volg de laatste ontwikkelingen via onze LinkedIn pagina.
‘Waterfilters zijn overbodig’
Medicijnresten, chloor, fluor, zware metalen, pesticiden. Als je sommige producenten en verkopers van waterfilters moet geloven zitten er allerlei ongewenste stoffen in ons drinkwater. Hun waterfilter haalt ze er allemaal uit. Maar zo’n filter is in Nederland totaal overbodig, zegt Roberta Hofman, senior onderzoeker waterbehandeling bij KWR.
“Het Nederlandse kraanwater is van uitstekende kwaliteit, daar hoeven we zelf niks aan te verbeteren. Drinkwaterbedrijven zuiveren vrijwel alle verontreinigingen uit het water. Daarnaast zijn we een van de weinige landen die geen chloor of fluor aan drinkwater toevoegen. Om de kwaliteit te waarborgen wordt kraanwater ook nog eens voortdurend gemonitord.”
Verschillende soorten: actieve kool en membraanfilters
Voor consumenten bestaan verschillende soorten waterfilters, zegt Hofman. “Een van de meest gebruikte zijn filters met actieve kool. Deze filters zitten vaak in waterkannen. De kool adsorbeert de verontreinigingen, voor zover aanwezig. Ook drinkwaterbedrijven passen filtering met actieve kool toe, maar dan op veel grotere schaal.”
Daarnaast zijn er filters voor achter de watermeter, zoals membraanfilters. “Deze halen vrijwel alle stoffen uit het water. Zoveel zelfs, dat je bijna puur water overhoudt. Dat klinkt mooi, maar is niet per se goed. Puur water is erg agressief en kan je leidingen aantasten. Ook heb je mineralen in kraanwater, zoals calcium en natrium, juist nodig.”
Puur water is erg agressief en kan je leidingen aantasten
En dan zijn er ook waterontharders
Voor het specifiek verwijderen van kalk zijn er nog de waterontharders. Deze werken vaak op basis van een ionenwisselaar, vervolgt Hofman. “Ionenwisselaars vervangen calcium in het water door natrium. Dit zorgt voor minder hard water. Hierdoor krijg je minder kalkaanslag en een zachtere watersmaak.”
Consumenten zien kalk in water vaak als een probleem, maar dat is niet geheel terecht, zegt Hofman. “Het is belangrijk voor je gezondheid en verstevigt je botten. Volgens het Drinkwaterbesluit moet drinkwater ook een minimale hoeveelheid kalk bevatten. Wanneer drinkwaterbedrijven bij zuivering te veel calcium verwijderen, voegen ze later zelf nog kalk toe aan het drinkwater.”
Hofman begrijpt dat mensen kalkaanslag vervelend vinden. “Maar die kun je ook verwijderen met een eenvoudig borsteltje. Dat is een stuk goedkoper. Waterontharders met een ionenwisselaar kosten soms wel meer dan duizend euro. Daar kun je heel wat borsteltjes voor kopen.”
Geen noodzaak, toch booming business
Ondanks het ontbreken van noodzaak zijn waterfilters volgens Hofman booming business. “Op radio en tv kom je steeds vaker reclame tegen. Verkopers beweren eerst van alles over de waterkwaliteit om vervolgens hun filters aan te prijzen. Consumenten zijn daar gevoelig voor. Als je telkens te horen krijgt dat je je kraanwater moet filteren, ga je vanzelf denken dat er iets mis mee is.”
Het fenomeen is volgens Hofman overgewaaid uit het buitenland. “In diverse landen heb je vanwege de slechte kwaliteit van kraanwater waterfilters nodig. In Nederland dus niet. Maar om geld te verdienen worden ze ook hier op de markt gebracht.”
In diverse landen zijn waterfilters nodig door de slechte kwaliteit van kraanwater, maar in Nederland niet
Van slimme marketing tot onjuiste claims
Hofman ziet dat bedrijven handig zijn in hun formuleringen. “In de handleiding zetten ze bijvoorbeeld dat hun filter allerlei stoffen uit het water haalt. Als je aangeeft dat die stoffen helemaal niet in kraanwater zitten, luidt hun antwoord: ‘Maar dat zeggen we ook niet’. Strikt genomen liegen ze dus niet. Maar het is wel misleidend.”
Andere bedrijven suggereren – onterecht – dat aan het Nederlandse kraanwater chemicaliën zoals chloor worden toegevoegd. Hofman: “Waarschijnlijk hebben ze de informatie dan letterlijk gekopieerd uit een land waarin dat wel gebeurt. Soms bewust, maar het kan ook gewoon onwetendheid zijn.”
Echt kwalijk en strafbaar zijn onjuiste claims over verontreinigingen, zegt Hofman. “Een paar jaar geleden ging een video rond waarin kraanwater verkleurde. Dit zou aantonen dat het vol zit met verontreinigingen. Terwijl de bruine kleur helemaal niet werd veroorzaakt door het water.”
Verontreiniging in hele lage concentraties
Hofman erkent dat drinkwaterbedrijven verontreinigingen niet voor 100 procent uit water zuiveren. Maar de concentraties zijn zo laag dat op geen enkele wijze sprake is van een gezondheidsrisico. “Stel dat kraanwater per liter 1 microgram aan ongewenste stoffen bevat, de hoeveelheid die wettelijk is toegestaan. Dan duurt het – ervan uitgaande dat je dagelijks twee liter water drinkt – 685 jaar om de hoeveelheid van 1 paracetamoltablet binnen te krijgen.”
Nadelen: bacteriegroei, ophoping en milieuschade
Extra zuivering met een waterfilter is dus totaal niet nodig, benadrukt de onderzoeker nogmaals. “Doordat je mineralen verwijdert, maak je drinkwater ook zeker niet gezonder.” Een waterfilter kan zelfs een averechts effect opleveren.
“Wanneer je het filter niet tijdig schoonmaakt of vervangt, kan bacteriegroei ontstaan. Dat is niet per se schadelijk voor de gezondheid, maar kan wel de kleur en smaak van kraanwater veranderen. Daarnaast kunnen schadelijke stoffen zich ophopen in actieve kool. Doordat deze na verloop van tijd weer loslaten, vergroot je juist de verontreiniging.”
Ook het milieu doe je geen plezier met waterfilters. “Bij membraanfilters moet je het water waarin de stoffen zijn geconcentreerd afvoeren. Daarmee verlies je zo’n 70 tot 80 procent van het drinkwater. Voor ionenwisselaars geldt dat je ze eens in de zoveel tijd moet behandelen met keukenzout. Dat belandt vervolgens in het riool.”
Extra aandacht in de media
Het televisieprogramma Pointer maakte een reportage over nadelen van waterfilters. Ook daaruit bleek dat er aanzienlijk meer bacteriën voorkwamen in gefilterd water.
Reacties
41